عقیقه در اسلام به عنوان یکی از سنت‌ها شناخته می‌شود که با ذبح حیوان (گوسفند) برای فرزند یا حتی خود شخص در هر سنی انجام می‌شود. این عمل نشانه‌ای از شکرگزاری به درگاه خداوند و وسیله‌ای برای دفع بلا و حفظ سلامتی محسوب می‌شود.

زمان انجام عقیقه:
بهتر است در روز هفتم تولد فرزند انجام شود.
اگر در روز هفتم ممکن نشد، در هر زمان دیگری می‌توان آن را به جا آورد. این سنت تنها مختص نوزاد نیست، بلکه برای هر شخصی در هر سنی می‌توان عقیقه انجام داد و بسیار مفید است.

نوع حیوان برای عقیقه:
حیوانی مانند گوسفند، گاو یا شتر که سالم و بدون نقص باشد.
ذبح حیوان به نیت عقیقه صورت می‌گیرد و گوشت آن میان نیازمندان تقسیم شود.

فواید عقیقه:
عقیقه برای سلامتی و دفع بلا از فرد بسیار مفید است.
این عمل به نوعی صدقه و وسیله‌ای برای دور کردن آسیب‌ها و گرفتاری‌ها از فرد است.در مجموع، عقیقه سنتی است که علاوه بر ابعاد معنوی و شکرگزاری، بر سلامتی، دفع بلا و آرامش شخص تأثیر فراوان دارد و می‌تواند در هر سنی انجام شود , مکروه است والدین کودک و نیز کسانی که نان خور آن‌ها حساب می‌شوند، از عقیقه مصرف کنند و این کراهت در مورد مادر شدیدتر است.گوشت عقیقه را می‌توان خام بین نیازمندان تقسیم کرد و می‌توان پخت و تقسیم کرد

توضیح مهم: اکثر فقها و همۀ مراجع تقیلد معاصر، مقصود از وجوب عقیقه در روایات را تأکید بر استحباب دانسته‌اند.

دفن استخوانهای عقیقه!؟
گاهی اعمال مردم همراه با خرافات و دستوراتی غیر از آنچه که مراجع و فقها فرموده اند می شود، دفن استخوانهای عقیقه از جمله این موارد است که مردم برداشت ناصحیحی در این باره دارند.
دلیلی بر دفن استخوان های عقیقه وجود ندارد. اگرچه در عرف ما خیلی مرسوم است که استخوان های عقیقه شده را دفن می کنند ولی فقها می گویند دلیلی بر استحباب این امر نیست.

به عنوان نمونه:
1. صاحب جواهر در جواهر الکلام، ج۳۱، ص۲۷۱، نشر دار إحياء التراث العربي، آورده است:
“وأما ما اشتهر بين السواد من استحباب لف العظام بخرقة بيضاء ودفنها فلم نقف عليه في شي‌ء مما وصل إلينا من نصوص الباب وفتاوى الأصحاب، والله العالم”. یعنی آنچه که بین مردم مشهور است که مستحب است استخوان را در پارچه سفید می پیچند و دفن می کنند، دلیلی ندارد، روایات و فتاوای اصحاب هیچ مطلبی نسبت به این موضوع ندارند و الله العالم.

2. آیت الله خویی نیز در “منهاج الصالحين” ج ۲، ص۲۸۵، مساله ۱۳۸۳؛ نشر: مؤسسة الخوئي الإسلامية، می نویسد:
“و أما ما اشتهر بين بعض السواد من استحباب لف العظام بخرقة بيضاء و دفنها فلم نعثر على مستنده. ” (یعنی مستند و مدرکی ندارد و پیدا نکرده ایم)

3. همچنین آیت الله فاضل لنکرانی در جلد ۲ جامع المسائل آورده اند:
استحباب دفن کردن استخوان‌هاى عقیقه و بعضى از کارهایى که در بعضى جاها مرسوم و معروف است، ثابت نشده و مدرکى ندارد”.
(فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، ج 2، ص 389، انتشارات امیر قلم، قم، چاپ یازدهم. )

4. و حجت الاسلام فلاح زاده استاد مشهور احکام، به نقل از آیت الله خویی و شیخ عباس قمی در این باره می نویسد:
«برخی فکر می کنند باید استخوانهای عقیقه دفن شود در حالی که چنین سفارشی در منابع اسلامی وارد نشده است. آیت الله خویی در منهاج، در بحث عقیقه و حاج شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان می فرمایند: چنین دستوری وجود ندارد”.(احکام زندگی، فلاح زاده، ص۱۳۰)

توجه
برخی می گویند شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان گفته اند: مستحب است استخوان عقیقه دفن شود!!
در حالی که شیخ اینگونه نفرموده اند و عبارت شیخ را به درستی متوجه نشده اند، اما عبارت مفاتیح الجنان این است:
“صاحب جواهر فرموده: اما آنچه مشهور شده بین مردم عراق از استحباب پیچیدن استخوانهای آن را در خرقه (یعنی پارچه) سفید و دفن کردن آن را واقف (یعنی با خبر) نشدم بر نصّی (یعنی روایتی صریح و آشکار) در آن والله العالم”.
منبع: مفاتیح الجنان، قسمت باقیات الصالحات، باب ششم، امر بیست و پنجم، دعا و احکام عقیقه.